Vertigo Türleri

Vertigo Türleri

Vertigo Nedir?

Vertigo, genellikle iç kulak probleminden kaynaklanan, baş dönmesi, mide bulantısı, sersemlik ve dengesizlik hissi ile karakterize edilen bir belirtiler bütünüdür. Vertigonun iki ana türü vardır ve birçok farklı nedenden dolayı ortaya çıkabilir ancak nadiren kalıcıdır. Vertigonun türüne bağlı olarak insanlar genellikle ayakta durmalarına veya oturmalarına rağmen dönüyormuş gibi hissederler; aynı zamanda dünyanın kendi etraflarında döndüğünü de hissedebilirler. Çeşitli koşullar nedeniyle ortaya çıkabilen iki temel vertigo çeşidi vardır:

• Merkezi vertigo.

• Periferik vertigo

Santral vertigo nedir?

Santral vertigo, genellikle beyindeki rahatsızlıklardan kaynaklanan bir baş dönmesi türüdür. Beyin tümörleri, kanamalar, anevrizmalar ve beyin damarlarındaki yapısal bozukluklar bu duruma yol açabilen başlıca nedenlerdir. Santral vertigo tanısı koyabilmek için hastanın ayrıntılı tıbbi öyküsü ve fiziksel muayenesi büyük önem taşır. Bu tür bir vertigo teşhis edildiğinde, hastalar genellikle Nöroloji Bölümü’ne yönlendirilerek detaylı değerlendirme ve tedavi sürecine alınır.

Periferik Vertigo nedir?

Periferik vertigo, dengeyi kontrol eden iç kulaktaki bir sorundan kaynaklanır. Küçük vestibüler labirent veya vestibüler sinir iltihaplanabilir veya normal fonksiyonlarını sağlayan sıvının hareketinin engellenmesi  veya iç kulaktaki  kristallerin normal anatomik pozisyonlarının bozulmasından  etkilenebilir. Periferik vertigoya neden olan durumlar kulağın basit fiziksel konumundan daha şiddetli ve nadir görülen Meniere Hastalığına kadar değişir. Periferik vertigoya kulak hastalıklarının yanı sıra boyun ağrıları gibi kas iskelet sistemindeki herhangi bir sıkıntı, hipo- hipertiroidi ya da hipoglisemi gibi metabolik hastalıklar da neden olabilmektedir. Bununla beraber; Periferik vertigonun en sık nedenleri kristallerin normal yerlerinin bozulması, inflamasyon ve enfeksiyondur. Vertigonun altında yatan nedeni doğru teşhis etmek, tedavi sürecinin doğru bir şekilde başlaması için en önemli etmendir. Bazı durumlarda, kısa vadeli bir durumdan veya aylar hatta yıllar boyunca tekrarlanan vertigo semptomlarına neden olabilecek daha uzun vadeli bir durumdan kaynaklanabilir. Gelin maddeler halinde periferik vertigo’ya neden olan hastalıklara beraber bakalım;

Labirentit; İç kulaktaki denge sisteminin bulunduğu labirentin denilen yapıların iltihaplanması ya da enfekte olmasına labirentit hastalığı denir. Labirentit hastaları sıklıkla baş ağrısı, kulak ağrısı, görme değişiklikleri, kulak çınlaması veya işitme kaybı gibi sorunlar yaşar.

Meniere hastalığı: Kulak içinde bulunan endolenf denilen sıvının basıncında artış baş dönmesine neden olur. Baş dönmesi şiddetlidir ayrıca kulak çınlamaları, dalgalanan işitme kayıpları ve kulaklarda dolgunluk hissi de meiniere hastalığına eşlik edebilir.

Vestibüler nörit: Denge siniri dediğimiz vestibüler sinirinin iltihaplanması ile ortaya çıkan baş dönmesidir. Vestibüler nörit, labirentite benzer ancak hastanın işitme duyusunu değiştirmez. Vestibüler nörit hastaları baş dönmesi, mide bulantısı ya da bulanık görme sorunları yaşayabilir.

Akustik nöroma: Akustik nöroma, kafa sinirini çevreleyen dokudan kaynaklanan iyi huylu bir tümördür. Yavaş büyüyen ve çevre dokulara yayılmayan akustik nöroma tümörün bulunduğu kulakta işitme kaybına neden olur.

Bening Paroksismal Pozisyonel Vertigo  (BPPV) : Vertigonun en yaygın nedeni  Bening Paroksismal Pozisyonel Vertigodur (iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo). Halk arasında kristal oynaması olarak adlandırılır. İç kulaktaki denge merkezinde bulunan kristallerin yarım daire kanallarından düşmesi sonucu oluşmaktadır. Baş hareketleri ile tetiklenen baş dönmesi tipiktir.  Hastalar genellikle yatakta, sağdan sola dönerken ya da sırt üstü yattığında   baş dönmesi yani vertigo yaşarlar.

Kronik orta kulak enfeksiyonları ve Kolesteatom: kronik orta kulak enfeksiyonları, orta kulakta kanserli olmayan bir cilt büyümesinin oluşmasına neden olan kolesteom iç kulağa etki ederek baş dönmeleri, vertigo ve işitme kayıpları gibi rahatsızlıklara sebep olabilirler.

Bu blogdaki tüm bilgiler, ulusal/ uluslararası kaynaklardan derlenmiş olup yalnızca genel bilgilendirme amacı taşır. Herhangi bir teşhis, tedavi veya ürün önerisi içermez. Sağlık sorunlarınız için mutlaka uzman hekiminize danışın ve profesyonel tavsiyeleri dikkate alın.

Kaynakça

Memorial Sağlık Grubu (n.d.). Vertigo nedir? Vertigo belirtileri nelerdir?. [Online] Available at: https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/vertigo-nedir-vertigo-belirtileri-nelerdir-1#:~:text=Vertigonun%20kaynakland%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20b%C3%B6lgeye%20g%C3%B6re%20%C3%A7e%C5%9Fitleri,N%C3%B6roloji%20B%C3%B6l%C3%BCm%C3%BC%2C%20uzmanl%C4%B1k%20alan%C4%B1na%20girmektedir.

2. Labuguen, R.H. (2006). Vertigo: A common complaint. American Family Physician, [Online] 73(2), pp.244-251. Available at: https://www.aafp.org/afp/2006/0115/p244.html

3. Kerber, K.A., Baloh, R.W. (2021). Evaluation of the Dizzy Patient. New England Journal of Medicine, [Online] 384(22), pp.2121-2131. DOI: 10.1056/NEJMra2030070 [Accessed 9 Dec. 2024].

4. Bisdorff, A., Von Brevern, M., Lempert, T., Brandt, T. (2009). Classification of vestibular symptoms: towards an international classification of vestibular disorders. Journal of Vestibular Research, [Online] 19(1-2), pp.1-13. DOI: 10.3233/VES-2009-0343