Çoğumuz Vertigo’yu duymuşuzdur. Peki kaçımız vertigo dendiğinde gerçekten ne olduğunu biliyor? Halk arasında basit bir baş dönmesi olarak bilir. Kendimizin yada bir yakınımızın başına gelmediği sürece yıkıcı etkilerini anlamak ise oldukça güç. Vertigo terimi o kadar uzun süre sadece bir terim olarak kullanıldı ki tıbbi anlamını yitirdi. Vertigo milyonlarca insanı etkilediğinden, kronik vertigoyla yaşamanın ne kadar yıpratıcı olabileceğini gayet iyi biliyor. Klinik belirtilerini dışarıdan görmenin zor olduğu bir rahatsızlık olan vertigoyu, eğer hiç hissetmediyseniz anlamak veya sempati kurmak zor olabilir. Pek çok iş arkadaşı, eş, aile üyesi veya yabancı, dışarıdan hiçbir fiziksel belirti göstermeyen bu bozukluğu anlamakta zorlanabilir. O halde bir baş dönmesi hastası olarak hayatınızın baş dönmesi yüzünden nasıl altüst olduğunu nasıl açıklayabilirsiniz? Belki de vertigoyla yaşayan ve bunu daha iyi anlamak isteyen birinin arkadaşı, eşi, aile üyesi veya meslektaşısınız. O zaman gelin Vertigo’yu ve yıkıcı etkilerine beraber anlamaya çalışalım.
Vertigo hakkında anlamanız gereken ilk şey şudur: Her bireyin vertigo atakları birbirinden farklı olabilir. Bunu açıklamanın en iyi yolu baş ağrısını örnek olarak almak olabilir. Herkes zaman zaman hayatının bir noktasında baş ağrısı yaşamıştır. Baş ağrıları, hepimizin aşina olduğu bir belirtidir. Baş ağrısının şiddeti de kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Baş ağrıları kategorize bile ettik. Gerilim tipi baş ağrısı migrenle aynı şey değildir. Sinüs baş ağrısından kaynaklanan ağrı, küme baş ağrısından farklı olacaktır. Bir kişide baş ağrısını tetikleyen şey diğerinden tamamen farklıdır.
Hiç baş dönmesi yaşamamış kişiler, baş ağrıları örneğini kullanarak Vertigo’nun karmaşıklığını anlamaya çalışabilirler ve daha önce hiç yıpratıcı bir baş ağrısı atağı yaşamamış olsalar da, birinin nasıl dengesini yitirdiğini veya tıbbi yardım aramaya ihtiyaç duyduğunu görebilirler. Vertigo ile yaşayan birine soru sormaya çalışın. Sorular sevdiğiniz kişinin deneyimlerini size daha iyi açıklamasına yardımcı olur. Her iki taraf da birbirini daha iyi anlamak için saygılı ve samimi kalmalıdır.
“Vertigoyu Hiç Duymadım, Nedeni Nedir ve Nasıl Bir Histir?”
Vertigo bir hastalığın adı değildir. Baş dönmesi olarak adlandırabiliriz. Bu, diğer hastalık sebeplerinden kaynaklanan bir belirtidir. Liste uzundur ve temel nedeni tam olarak belirlemeyi zorlaştırmaktadır. Bir kişinin baş dönmesi yoğunluğu kişiden kişiye değişebilir ve her kişi için benzersiz olabilir. Vertigonun en sık görülen özelliği hareket olmadığı halde tüm çevrenin döndüğünün hissedilmesidir. Genelde Hasta, mide bulantısı ve/ veya dengesiz bırakabilecek şekilde eğilme veya dönme hissedebilir.
"Vertigo, dönme veya baş dönmesi hissiyle karakterize edilen yaygın bir semptomdur ve dünya genelinde önemli bir kesimi etkiler. Çalışmalar, yetişkinlerin yaklaşık %15 ila %35’inin hayatlarının bir döneminde baş dönmesi veya vertigo yaşadığını göstermektedir. Vertigonun yaşam boyu görülme sıklığı ise %7,4 olarak tahmin edilmektedir; bir yıllık prevalansı %4,9 ve yıllık insidans oranı %1,4’tür. Bu rakamlar, vertigonun dünya çapında bireyler üzerindeki önemli etkisini vurgulamakta ve nedenlerinin anlaşılmasının, uygun tıbbi değerlendirme ve yönetim için önemini ortaya koymaktadır."
Bu hissin hiç gitmediğini ve belki de gün içinde daha da kötüleştiğini hayal edin. Vertigo size ya da başkalarına ciddi gelmeyebilir fakat 60 yaş üzerim tüm insanların %35 ve 80 yaş üzerin tüm insanların % 80 bu durum ile mücadele ediyor. Daha 30 yaş üzeri bireylerden daha bahsetmedik bile. Dünya üzerinde Her 20 kişiden biri bu belirtilerin yıkıcı etkileri ile yaşıyor. Milyonlarca insandan bahsediyoruz.
“Vertigo Bu Kadar Çok İnsanı Etkiliyorsa Neden Tedavisi Yok?”
Vertigo belirtileri yaşadığınızı düşünüyorsanız derhal ve zaman kaybetmeden Uzman Doktorunuza başvurunuz.
Vertigo toplumda hem en sık görülen şikayetlerden hem de acil servis ve polikliniklere en sık başvuru nedenlerinden biridir. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/669935?utm_ Bu sağlık sorununun sinir bozucu yanı da bu; Epidemiyolojik çalışmalar, nüfusun %20 ila %30’unun yaşamlarının bir döneminde vertigo veya baş dönmesi şikayetleri yaşadığını göstermektedir https://www.gazianteptabip.org.tr/wp-content/uploads/2019/03/VERTİGO-TANI-ve-TEDAVİ.pdf?utm_ en az 69 milyon kişi hayatının bir noktasında baş dönmesi yaşıyor ve 8 milyon kişi her gün baş dönmesi nedeniyle kronik ataklar bildiriyor. Nihayetinde sebebi bulmak için doktorların belirli teşhisleri ekarte etmesi aylar, bazen yıllar alabilir. Bazı hastaların teşhisi hiçbir zaman tam olarak konulamaz ve normal yaşamlarına devam etmek için semptomların ortadan kalkması için aldıkları semptomatik tedavilerden başka bir seçenekleri olmayabilir.
Gelin Kronik Vertigo yaşayanların hikayelerine göz atalım
"Kişisel deneyimler ve konuşmalar blog yazımız için izin alınan alıntılardır. "
Ayşe S. Mersin 38 Yaşında
Hergün Vertigo ile yaşıyor ve atlatmaya çalışıyorum. Bazı günler daha iyi fakat hiçbir zaman tam anlamı ile çalışamıyorum. Günlük işleri yapamamak zaman zaman hiç yataktan çıkamamak sinir bozucu. Tüm hayatımı alt üst eden bu olgu ile yaşamak öyle güç ki.
Ahmet K. Kayseri 43 Yaşında
Vertigo belirtileri ile doktora gittiğimde, beslenme alışkanlığımı değiştirmem gerektiğini söyledi doktorum. Hemen alerji ve diyetten kaynaklanabilecek Vertigomu tetikleyen yiyecekleri ya tamamen kaldırdım ya da oldukça kısıtladım yaşamımda. Birçoğu keyif aldığım yiyecekler olmasına rağmen Vertigo’yu yaşamaktansa, olmamaları daha iyi diye düşünüyorum.
Ertan A. Ankara 45 yaşında
6 haftayı bulan vertigo nöbetleri yaşadım. Bırakın işe gitmeyi yataktan doğrulup temel ihtiyaçlarımı bile yardımsız yapmam mümkün değildi. Atağın geleceğini hissettiğim an dünyam kararmaya başlıyordu. Mide bulantısı bitkinlik hallerinden hiç bahsetmiyorum bile.
Serkan K. Artvin 50 Yaşında
İş arkadaşlarımdan, çevremden, akrabalarımdan biliyorum, bir çoğu hayatının bir noktasında baş dönmesi yaşadı. Ayağa hızla kalktığınızda, ani bir hareket yaptığınızda, gözünüzün önünden yıldızlar geçip toparlamanız veya dengenizi toparlamanız için sadece birkaç dakikayı gerektiren geçici bir duygudur. Ne yazık ki benim için baş dönmem bazen günlerce sürüyor, beraberinde dayanılmaz bir mide bulantısı ve geçmiyor. Zaman durmuş gibi her an bu yıpratıcı duygu ile yaşamaya çalışyorum. Vertigo sadece günlük işleri yapma yeteneğimi etkilemekle kalmıyor, aynı zamanda saçımı yıkamak ve uyumak gibi temel şeyleri yapmaktan da alıkoyuyor.
Ertan S. Ankara 45 Yaşında
İlk Vertigo Üniversitenin 3. Sınıfında 21 yaşında başladı. Hemen doktora gittim ve bazı ilaçlar ile rahatlama buldum. Fakat o yıl kabus gibi geçti ve sınıfta kaldım. 24 yılı aşkın süredir Vertigomun nedeni kesin olarak belirlenemediğinden, geçen 24 sene başlı başına bir yolculuktu, çok az rahatlama ile veya hiç rahatlama olmadan ilaç almaya devam ettim. Hayatımın bir parçası ve mesleğim gereği tüm yeni tedavi yöntemlerini, ilaçları, yapılan bilimsel çalışmaları yakından takip ediyorum. Bununla beraber uzun yıllar kullandığım ilaçların yan etkileri ile de baş etmeye çalışıyorum. İlaçların Tedaviye yanıt vermediğimde pozitif kalmaya çalışıyorum.
Emine D. İstanbul 33 Yaşında
Aynı soruyu kendime defalarca sorarak bir umut aradım. Bu yüzyılda her şeyi tespit eden cihazlar makineler varken nasıl oluyor da bu baş dönmesi sorununun bir çaresi bulunamaz. Bırakın çaresini niye olduğunu bile anlayamadılar. Testler, hangi ilaç , ayırıcı tanı, manevralar, her doktoru geziyorum. Baş dönmesi öyle ani geldi ki rüyalarımda artık sadece bir anda baş dönmesinin bittiğini ve normal hayatıma geri döndüğümü görüyorum.
Sude N. İstanbul 42 Yaşında
4 yılı aşkındır ara ara Vertigo atakları yaşıyorum. Kimine göre 4 yıl çok uzun süre olmasa da vertigo ile yaşayan birisi iseniz o anlar 40 yıl gibi gelir. Bir çok şeyi denedim bu süreçte her vertigo yaşayan insan gibi. Egzersiz yapmak benim için vertigo konusunda yepyeni bir deneyim oldu. Egzersizler iç kulağımı çalıştırmaya dönüştü. Dengemi yeniden kazanmama yardımcı olmak için özel kafa hareketleri ve manevralar yapıyorum. Bazı insanlar rahatlamayı hızlı bir şekilde yaşarken, bazı insanlar sonuçları görmeye ve hissetmeye başlamak için buna devam etmek zorunda kalır.Ben onlardan biriyim
Beliz S. Aydın 50 Yaşında
Baş dönmesi ve onun etkileri ile uğraşırken günlük hayatımdaki değişiklikleri yapmak artık bir zorunluluk haline gelmişti. Öncelikle Vertigo ile yaşamam gerektiği konusunda bir kabullenme sürecini yaşadım. Ulaşabildiğim tüm yazıları okudum videoları izledim. Herkesin kendi vertigo’su farklı bir yol izliyor. Herkes belirtilerin ortadan kalkması için bazı yöntemler belirlemiş. Bu olgu ile daha iyi başa çıkabilmek için alışkanlıklarımı ve beslenmemi değiştirme konusunda doktorumun önerilerine harfiyen uydum. Yeni araştırma ve bilgileri her zaman takip ediyorum. Bu süreç içinde bütünsel terapiler veya ürünlerle baş dönmesini yönetmede başarılı olduğunu gözledim.
Taner Y. İzmir 54 Yaşında
İyileşip normal hayatıma dönecekmiyim. Sabah kalktığımda sorduğum ilk ve tek soru bu. Bunu benden daha fazla isteyen biri yoktur gibi geliyor. Düşünsenize sabah gözlerinizi açıyorsunuz yataktan baş dönmesi ile çıkamıyorsunuz, inanılmaz bir mide bulantısı ile sürünerek lavaboya gitmeye çalışıyorum. Korkunç bir deneyim. Yeni normalime alışmak benim için oldukça zorlu bir süreç oldu. Hareketsiz dururken tüm çevre etrafınızda dönüyor. Sağlık durumumla ilgili duygusal çöküntüler yaşadım ve hayatımın geri kalanında böyle mi yaşamak zorunda kalacağımı merak ettim. Fiziksel sağlığım kadar zihinsel sağlığım da sıkıntılı bir süreçten geçti. Umarım dengemi ve hayatımı yeniden kazanmama yardımcı olacak cevapları yakında bulurum.
Nevin T. Ankara 63 Yaşında
Tüm yaşamımın amacı, yaşlandığımda kimseye muhtaç olmadan belki biraz aksi fakat güler yüzlü bir ihtiyar olarak yaşamaktı. Kariyerim, uzun mesai saatleri, işime gösterdiğim özen, işim için arkadaşlarımın ve ailemin zamanın dan çaldığım anlar, bitmek bilmez seyahatler, yaşlılık için birikimlerim hepsi rahat bir emeklilik dönemi içindi. Bir gün aniden ve hiç beklenmedik bir güne uyandım. Soluğu, durumu telefonda anlatınca, canı sıkılmış doktor arkadaşımın yanında aldım. Testler, muayeneler, tetkikler, ilaçlar derken 3 yıl geçti. Şimdi Günden güne, hatta haftadan haftaya değişen ataklar. Günlük işleri yapmak, mutfağı toplamak toplamak veya evi toplamak için yardıma ihtiyacım olabiliyor. Saçımı yıkamama yardım etmek ya da duşta dengemi kaybetmediğimden emin olmak zorundayım. Zaman zaman fiziksel yardımınıza ihtiyaç duyulmaya bilirim fakat kronik semptomlarıma yenik düştüğümü hissettiğimde duygusal desteğe ihtiyaç duyuyorum.
Kaynakça
1.Strupp, M., & Dieterich, M. (2003). Vertigo and dizziness: common complaints. Deutsches Ärzteblatt International, 100(12), 173-180. DOI: 10.3238/arztebl.2003.0173
2.Ward, B. K., Ranalli, P. J., & Shaikh, A. G. (2019). Vestibular migraine: Neuro-otological implications for the clinician. Neurology Clinical Practice, 9(5), 366-375. DOI: 10.1212/CPJ.0000000000000672
3.Murdin, L., & Schilder, A. G. M. (2015). Epidemiology of balance symptoms and disorders in the community: A systematic review. Ear and Hearing, 36(5), 476-485. DOI: 10.1097/AUD.0000000000000166
Comments